Wie mag vaccineren?

Volgens de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG) is het geven van een injectie een voorbehouden handeling. Een voorbehouden handeling mag uitgevoerd worden door zelfstandig bevoegden (BIG-geregistreerde artsen en verpleegkundigen), of gedelegeerd worden aan personen zonder zelfstandige bevoegdheid (doktersassistenten en niet BIG-geregistreerde praktijkondersteuners) onder de volgende voorwaarden:

De arts (opdrachtgever):

• is deskundig en bekwaam in het stellen van een indicatie voor en het uitvoeren van voorbehouden handelingen, en is verantwoordelijk voor de (inhoud van de) opdracht.
• geeft zo nodig aanwijzingen of instructies en zorgt ervoor dat toezicht en tussenkomst mogelijk zijn wanneer dat redelijkerwijs nodig is. De instructies zijn bij voorkeur in heldere protocollen en werkafspraken vastgelegd. Bij een calamiteit (bijvoorbeeld bij een onverwachte anafylactische reactie) kan de arts binnen 15 minuten aanwezig zijn om adequate behandeling in te zetten.
• overtuigt zich ervan dat de opdrachtnemer bekwaam is in het uitvoeren van de voorbehouden handeling.

De doktersassistente, praktijkondersteuner of -verpleegkundige (opdrachtnemer):

• handelt uitsluitend in opdracht van en volgens de gegeven aanwijzingen van de opdrachtgever.
• neemt de opdracht alleen aan als zij zichzelf redelijkerwijs in staat acht de behandeling naar behoren uit te voeren.

Advies voor als de praktijkmedewerker de vaccinatie uitvoert

Het is van belang dat de deskundigheid en bekwaamheid van de medewerkers op peil blijven. Dit is de verantwoordelijkheid van vooral de werkgever en/of opdrachtgever, maar ook van de medewerker/opdrachtnemer zelf.

• Leg afspraken schriftelijk vast
• Beoordeel regelmatig (jaarlijks) de bekwaamheid van de praktijkmedewerker

Lees meer op de NHG-website Delegeren van medische handelingenhttps://www.nhg.org/praktijkvoering/patient/delegeren-medische-handelingen/

Thuis vaccineren

Voor thuisvaccinatie tegen griep is er in 1999 een uitzondering gemaakt door LHV en NHG, vanwege de ruime ervaring en veiligheid van het vaccin.
Voor het nieuwe PCV20 vaccin tegen pneumokokken kan bekwaamheid niet zomaar worden verondersteld. Bepaal per werknemer welke mate van toezicht en tussenkomst noodzakelijk is. Zijn er doktersassistenten met ruime ervaring en bekwaamheid die patiënten thuis kunnen vaccineren met alleen telefonische bereikbaarheid van de arts? Zijn er onervaren doktersassistenten die hun eerste prikken nog onder direct toezicht moeten geven?
De NHG-praktijkhandleiding kan in dit geval helpen bij het bepalen van de bekwaamheid voor thuisvaccinatie met pneumokokkenvaccinatie.

Onderstaande checklist kunt u gebruiken om na te gaan of er aan de voorwaarden wordt voldaan:

• De medewerker beheerst de handeling: het vaccineren in de bovenarm
• De medewerker weet welke complicaties op kunnen treden en hoe te handelen bij complicaties
• De medewerker heeft laten zien bekwaam te zijn om de handeling uit te voeren
• De opdrachtgever acht de medewerker bekwaam om de handeling uit te voeren en heeft die bekwaamheid beoordeeld
• De medewerker heeft de opdracht gekregen van de arts die medisch eindverantwoordelijk is om de handeling uit te voeren
• Voor de griepvaccinatie volstaat het dat de opdrachtgever telefonisch bereikbaar is en binnen 15 minuten aanwezig kan zijn.
  Voor de pneumokokkenvaccinatie hebben de opdrachtnemer en opdrachtgever afspraken gemaakt over mate van toezicht en tussenkomst.

Gebruik voor het vervoer een koeldoos of -tas met koelelementen om onderbreking van de koude keten te voorkomen. Zie voor meer informatie over de koude keten: SNPG.nl

Voor vaccinatie van patiënten in het verzorgingshuis is het handig om dat binnen de HOED of hagro af te stemmen.

Verder moet duidelijk zijn wie de patiënten in het verzorgingshuis vaccineert. Het is handig dat u dat binnen de HOED of hagro afstemt.